موضوع بحث، امتیازهای حوزهٔ علمیهٔ نجف اشرف است. حوزهٔ علمیهٔ نجف خصوصیاتی دارد که کمتر در حوزههای علمیهٔ دیگر دیده میشود. حالا ما نمیخواهیم بگوییم که فقط حوزهٔ علمیهٔ نجف این امتیازات را دارد. ما هیچوقت در تاریخ حوزههای فعال در عرض هم نداشتیم. اینك حکمت الهی است. گاهی حوزههای علمیهٔ اصفهان، قم، سامرا و شیراز فعال بودند ولی آنها در عرض هم نبودند.
همه می دانیم که بحث استنباط احکام شرعی، یک وظیفه ای است که نه در عصر غیبت، که از عصر حضور ائمه علیهم السلام مورد توجه و اذن و ترخیص ائمه هدی سلام الله علیهم اجمعین بوده، حتّی در عصر ائمّه این گونه نبوده که مسائل به صورت صریح و بدون اجتهاد در اختیار همگان قرار بگیرد، فقهائی از قبیل یونس و غیر او، متصدّی افتاء به معنای اصطلاحی بودند که برخی از روایات این بزرگان هم به خاطر تردید بین این که این روایت آیا روایت است یا فتوا؟ اعتبارش دچار تردید قرار گرفته است، یعنی این قدر بحث افتاء امر رائجی بوده است که گاهی متنی را که فقیهی بیان می کرده، مردد بوده که آیا این متن روایت است یا فتوای او که مبتنی بر حدث است، و این در مثلِ روایات یونس و برخی روایات مقطوعه دیگر فراوان دیده می شود.
بسم الله الرحمن الرحیم و الحمد لله رب العالمین و صلی لله علی محمد و آله الطیبین. موضوع بحث بنده دربارهی مکتب اجتهادی قم است. تعبیر من از عنوانی که برای این بحث انتخاب کردم، این بوده است که نگاهی به مکتب اجتهادی قم است. یعنی کاری که ما در این قسمت داریم عرضه میکنیم، به دلیل مسائلی که بعداً توضیح خواهم داد، همهی مسائل مکتب اجتهادی قم نیست.