زیست اخلاقی از منظر فلسفه و دین

جلسه نظریه پردازی با موضوع «زیست اخلاقی از منظر فلسفه و دین» برگزار شد

دویست و چهل و یکمین جلسه از سلسله جلسات نظریه پردازی موسسه فرهنگی فهیم با موضوعی «زیست اخلاقی از منظر فلسفه و دین» و با حضور جمع کثیری از اندیشوران، فضلا و طلاب، شامگاه شنبه 4/7/94 با سخنرانی دکتر سید حسن اسلامی در محل موسسه برگزار گردید.

حجت الاسلام والمسلمین دکتر اسلامی در آغاز به طرح دو پرسش پرداخت که:

1. آیا اخلاق برای جامع مفید است؟
2. آیا من باید اخلاقی عمل کنم؟

و سپس افزود: در این که اخلاق برای جامع مفید است شکی در آن نیست زیرا هیچ جامعه ای بدون اخلاق نبوده و در واقع نهاد اخلاق هم قانون را تقویت می کند هم رفتار خوب را تسریع می کند و هم زمینه رشد فردی را فراهم می آورد و هم همبستگی انسانی را استوار می سازد.

استاد دانشگاه ادیان و مذاهب در ادامه گفت: اما پرسش اساسی و بنیادی این است که آیا اخلاقی زیستن مقرون به صرفه است؟ یعنی چرا من باید اخلاقی عمل کنم؟ و این پرسش به خصوص در شرایط بحرانی و زمانی که هنجارهای اخلاقی مختل می شود و بحران شکل می گیرد و بی اخلاقی رواج پیدا می کند برجسته تر می شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب افزود: در این جا است که می توان به لحاظ عقل عملی پرسید که آیا به نفع من است که اخلاقی عمل کنم یا نه؟ و به عبارت دیگر چه اشکالی دارد که تمامی افراد جامعه اخلاقی عمل کنند ولی من به اخلاق پیابند نباشم؟ و چنان اخلاق را زیر پا بگذارم که دیگران متوجه آن نباشند.

نظریه پرداز نششست، با ریشه یابی تاریخی این سوال خاطر نشان ساخت که این سوال به لحاظ تاریخی برای اولین بار در گفت و گوهای افلاطونی جلوه گر می شود. که عدالت چیست؟ و افلاطون معتقد است که عدالت چیزی فراتر از عمل به قانون است و آن داشتن سلامت نفس است یعنی هرگاه قوای سه گانه وجود آدمی با هم تعادل داشته باشند و میان آنها هماهنگی باشد به عدالت می انجامد.

استاد تمام دانشگاه، در بخش دیگری از سخنان خود با طرح این سوال که چه اشکالی دارد که کسی وانمود کند که عادل است بدون آنکه عدالت پیشه کند؟ خاطر نشان کرد: در طول تاریخ تا به امروز به این پرسش پاسخ های متفاوتی داده شد که در مجموع می توان آنها را در 4 دسته جای داد:

1. پاسخ افلاطونی
2. پاسخ اگزیستانسیالیستی
3. پاسخ دوراندیشانه
4. پاسخ دینی

در ادامه این نشست، استاد اسلامی پاسخ این پرسش را از منظر هر چهار دیدگاه مورد بررسی قرار داد و در پایان حاضران به طرح پرسش هایی پرداختند.

شایان ذکر است که علاقه مندان می توانند مشروح این نشست را از طریق فایل صوتی آن دنبال کنند.