امام حسین(علیه السلام)از موضع بالا نصحیت‌گری نمی‌کرد

به گزارش خبرنگار موسسه پژوهشی فرهنگی فهیم در شامگاه روز چهارشنبه ۲۰ تیر ماه جلسه نظریه پردازی موسسه پؤهشی فرهنگی فهیم با موضوع اخلاق گرایی در دعوت حسینی با سخنرانی آیت عندلیب همدانی در مرکز همایش های این موسسه برگزار گردید

ایشان در ابتدای سخنان خود در تبیین حرکت امام حسین علیه اسلام گفت:

از یک بُعد جامعترین و رساترین واژه‌ای که حرکت امام حسین(ع) را تبیین می‌کند، واژه «دعوت» است. این واژه، واژه‌ای قرآنی است. به عنوان نمونه در این دو سوره از واژه دعوت برای هدایت مردم استفاده شده است. سوره نحل، آیه ۱۲۵:«ادْعُ إِلَى سَبِیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَهِ وَالْمَوْعِظَهِ الْحَسَنَهِ وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ» و سوره احزاب آیات ۴۵ و ۴۶: «یَا أَیُّهَا النَّبِیُّ إِنَّا أَرْسَلْنَاکَ شَاهِدًا وَمُبَشِّرًا وَنَذِیرًا وَدَاعِیًا إِلَى اللَّهِ بِإِذْنِهِ وَسِرَاجًا مُنِیرًا»

طبری نامه‌ای را از امام حسین(ع) نقل می‌کند که به تصریح امام مخاطب نامه همه مردم هستند: «أَنَی أَدْعُوکُمْ إِلى کِتابِ اللّهِ وَ سُنَّهِ نَبِیِّهِ». همچنین ایشان در نامه‌ای به اهل بصره می‌نویسند: «وَ أَنَا أَدْعُوکُمْ إِلى کِتابِ اللّهِ وَ سُنَّهِ نَبِیِّهِ(ص)، فَاِنَّ السُنَّهَ قَدْ أُمیتَتْ، وَ إِنَّ الْبِدْعَهَ قَدْ أُحْیِیَتْ، وَ اِنْ تَسْمَعُوا قَوْلی وَ تُطیعُوا أَمْری اَهْدِکُمْ سَبیلَ الرَّشادِ» شما را به کتاب خدا و سنّت پیامبر اسلام(ص) دعوت مى‌کنم چرا که سنّت رسول خدا(ص) را میرانده و بدعت‌ها را احیا کرده‌اند و اگر دعوتم را اجابت کرده، و کلامم را بشنوید و دستوراتم را عمل کنید، شما را به راه رشد و تقوا هدایت خواهم کرد).

رابطه اخلاق و حادثه کربلا

استاد دروس خارج فقه اصول گفت واژه «دعوت»، رابطه اخلاق و حادثه کربلا را به خوبی تبیین می‌کند، وی در ادامه گفت در این باره می‌توان به چند مورد اشاره کرد:

• ۱ـ دعوت امام حسین(ع) همانند دعوتی است که خداوند به پیامبر(ص) دستور داده است: «با حکمت و اندرزِ نیکو، مردم را به سوى پروردگارت دعوت کن و با آن شیوه‌اى که بهترین شیوه است، با آنها بحث و جدل کن». امام حسین(ع) از یک سو دعوت به اخلاق می‌کند و از سوی دیگر اخلاقی دعوت می‌کند. موعظه حسنه، حکمت و بحث با بهترین شیوه را می‌توان در گفتگوهای دو طرفه امام حسین(ع) با افراد در طول مسیر و در نامه‌ها و یا در کربلا و خطبه‌های ایشان مشاهده کرد. در سخنان رسیده از ایشان اوج اخلاق و حکیمانه سخن گفتن موج می‌زند.

• امام حسین(ع) در این دعوت و موعظه خود را مکلف و مردم را صاحب حق می‌دانست ، و از موضع بالا نصحیت‌گری نمی‌کرد

• ۲ـ امام حسین(ع) در این دعوت و موعظه خود را مکلف و مردم را صاحب حق می‌دانست ، و از موضع بالا نصحیت‌گری نمی‌کرد. به عنوان نمونه ایشان در روز عاشورا فرمودند: «أَیُّهَا النَّاسُ اسْمَعُوا قَوْلِی وَ لَا تَعْجَلُوا حَتَّى أَعِظَکُمْ بِمَا یَحِقُّ لَکُمْ عَلَیَّ وَ حَتَّى أُعْذِرَ إِلَیْکُمْ فَإِنْ أَعْطَیْتُمُونِی النَّصَفَ کُنْتُمْ بِذَلِکَ أَسْعَدَ وَ إِنْ لَمْ تُعْطُونِی النَّصَفَ مِنْ أَنْفُسِکُمْ فَأَجْمِعُوا رَأْیَکُمْ ثُمَّ لا یَکُنْ أَمْرُکُمْ عَلَیْکُمْ غُمَّهً».(ای مردم! گفتار مرا بشنوید! و شتاب نکنید تا آنچه حقّ شماست بر من از اندرز و موعظه، شما را بدان پند دهم؛ و عذر خود را در حرکت از مکه به سوی شما برای شما بیان کنم!. پس اگر از درِ انصاف در آئید و عذر مرا بپذیرید که البتّه نیکبخت باشید، و دیگر راه جنگ با من بر روی شما بسته می گردد. و اگر عذر مرا نپذیرید و حجّت مرا کافی ندانید، پس در آن هنگام رأی خود و شریکان خود را روی هم گرد آورده، تا اینکه کار شما و امر شما بر شما پوشیده نماند). امام می‌فرمایند: سخن مرا گوش دهید، تا حق شما را ادا کنم و موعظه، حق شما است تا عذری باقی نماند، اگر سخن مرا شنیدید و راه حق را پیدا کردید سعادتمند خواهید شد و در غیر این صورت خودتان مسئول هستید.
• 

• امام در دعوت عمومی وعده مقام و ثروت نمی‌دهند

• ۳ـ امام حسین(ع) در این دعوت سرباز اجباری نمی‌خواهد و نیروی خود را با سرباز اجباری زیاد نمی‌کند. ایشان ازیک سو دعوت عمومی و دعوت خصوص می‌کنند و از سوی دیگر اذن انصراف می‌دهند. ایشان در دعوت عمومی وعده مقام و ثروت نمی‌دهند بلکه می‌فرمایند: «مَنْ کَانَ بَاذِلًا فِینَا مُهْجَتَهُ، وَ مُوَطِّناً عَلَى لِقَاءِ اللَّهِ نَفْسَهُ، فَلْیَرْحَلْ مَعَنَا» (هرکس می‌خواهد جان خود را در راه ما بذل کند و خود را برای ملاقات با خدا آماده کرده است، با ما کوچ کند).
• ۴ـ دعوت امام حسین(ع) دعوتی اخلاقی است و دو بار تصریح کردند دوست ندارم که  آغازگر جنگ باشم. وقتی که حر بن یزید، راه را بست، امام فرمودند: «انی اکره ان ابداهم بالقتال» و بار دیگر در روز عاشورا هنگامی که مسلم بن عوسجه می‌خواست پاسخ جسارت شمر را بدهد، فرمودند: من برای جنگ نیامده‌ام، آنان را دعوت و حقایق را بیان می‌کنم. اگرپذیرفتند، نجات می‌یابند و اگر نپذیرند، خودشان گمراه و شقاوتمند خواهند شد.

• عزت، کرامت، حریت، زیر بار ذلت نرفتن، مهمترین و اساسی‌ترین کلمات امام حسین(ع)

• ۵ـ هر منصفی که حادثه عاشورا را منصفانه تجزیه و تحلیل کند، درمی‌یابد که واژه‌هایی چون عزت، کرامت، حریت، زیر بار ذلت نرفتن، مهمترین و اساسی‌ترین کلمات امام حسین(ع) است. امام حسین(ع) می‌فرمایند که از پیامبر(ص) شنیدم که فرمودند: «إنّ اللّه َ تعالى یُحِبُّ مَعالِیَ الاُمورِ وأشرافَها ، ویَکرَهُ سَفسافَها» (خداوند متعال کارهاى والا و شریف را دوست دارد و کارهاى پست و حقیر را خوش ندارد). خداوند عزت، کرامت و بزرگواری و فضائل اخلاقی را دوست دارد و گناه و رذائل اخلاقی که انسان‌ها را پست می‌کند، را دوست ندارد. امام حسین(ع)، دعوت کننده به فضائل اخلاقی و امور متعالی چون عزت و کرامت است.
• در پایان این جلسه با ذکر مصایب حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام و توسل به مقام شامخ حضرات معصومین علیهم السلام به پایان رسید