گزارش جلسه بررسی حکم فقهی سلاح های کشتار جمعی

نظریه پرداز: حجت الاسلام و المسلمین سید احمد حسینی خراسانی

موضوع: بررسی حکم فقهی سلاح های کشتار جمعی

به گزارش روابط عمومی موسسه فهیم، دویست و سومین جلسه نظریه پردازی موسسه فهیم شب گذشته ـ شنبه 26 بهمن ماه ـ با موضوع "بررسی حکم فقهی سلاح های کشتار جمعی"  با سخنرانی «حجت الاسلام و المسلمین سید احمد حسینی خراسانی» و با حضور اساتید، طلاب، دانشجویان و پژوهشگران در محل موسسه فهیم قم برگزار شد.

وی در ابتدای این نشست گفت: دین اسلام دین آسمانی و منطبق با فطرت بشری است و ما موظف هستیم ساحت دین را از هر چیزی که مورد تهمت قرار می گیرد، حفاظت کنیم.

وی در مورد ماهیت جهاد در اسلام اظهار داشت: با استناد به آیاتی مانند «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا ادْخُلُوا فِي السِّلْمِ كَافَّة» و «وَ إِنْ جَنَحُوا لِلسَّلْمِ فَاجْنَحْ لَها»، و با استناد به روایات و سیره رسول خدا(ص)، اسلام، دین سلم و صلح است و خواهان آن است که همه در زندگی مسالمت آمیز زندگی کنند.

این استاد حوزه، حفظ کرامت انسانی با همه شئون آن را از اصول اصیل اسلامی دانست و افزود: جهاد ابتدائی و دفاعی با هدف حفظ کرامت انسانی جعل شده است و آیه «وَ أَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَ مِنْ رِباطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَ عَدُوَّكُم» بیانگر فراهم سازی هرگونه عدّه و عُدّه در ابزار نظامی برای بازدارندگی دشمن است، و همچنین آیه « وَ لَوْ لا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَفَسَدَتِ الْأَرْض» می گوید اگر دفاع و جهاد نبود زمین و آسمان را فساد فرا می گرفت.

وی با اشاره به اینکه مشهور فقهای امامیه قائلند که در عصر غیبت معصوم جهاد ابتدائی جایز نیست، ادامه داد: فلسفه منع جهاد ابتدائی در عصر غیبت این است که احتمال خطا برای غیر معصوم منتفی نیست و در جنگ، هرچند احتمال ضعیف باشد ولی محتمل قوی است و  در صورت خطا، فاجعه به بار می آید.

حجت الاسلام حسینی خراسانی با استناد به دیدگاه امام خمینی(ره) در این مسئله ابراز داشت: امام خمینی(ره) در تحریر الوسیله می گوید «در عصر غیبت ولی امر(عج)، زمانی که نواب عام آن حضرت جانشین می شوند همه اختیارات امام را دارند الا در شروع به جهاد ابتدائی».

وی تاکید کرد: در اسلام برای جهاد قوانینی وجود دارد که در هیچ شرایطی نباید از این خطوط قرمز عبور کرد و یکی از این خطوط قرمز پایبندی به پیمان است که به هیج وجه نقض پیمان در اسلام جایز نیست مگر اینکه مدت پیمان تمام شود یا از ناحیه دشمن تحرکاتی آشکار شود که می خواهند نقض پیمان کنند و در این شرایط اسلام گفته است که با اعلام قبلی نقض پیمان کنید.

این استاد حوزه، مُثله، قتل صبر، خودداری از افساد حرث و نسل، تعرض به نیروهای غیر جنگی و القاء سم در بلاد مشرکین را از مسائل ممنوع در جنگ از دیدگاه اسلام معرفی کرد و افزود: در نهی پیامبر(ص) از القاء سم در بلاد مشرکین، سمّ خصوصیت ندارد بلکه هر چیزی که جنبه کشتار جمعی داشته باشد را شامل می شود.

 

وی با بیان اینکه روایت نهی پیامبر(ص) از القاء سم در بلاد مشرکین موثقه است و از لحاظ سند اشکال ندارد، در ادامه گفت: در شرایط عادی، حق هر گونه استفاده از سلاحی که نتیجه آن کشتار غیر نظامی ها  و نیروهای غیر دخیل در جنگ باشند، ممنوع است. ولی اگر از سلاح کشتار جمعی استفاده نکنیم  یا زمین گیر می شویم و یا مغلوب، در این صورت ظاهر کلام شیخ طوسی در کتاب نهایه، تحریم القاء سم در بلاد مشرکین به نحو مطلق است.

 

حجت الاسلام حسینی خراسانی در بیان دیدگاههای سایر فقها ابراز داشت: ابن ادریس در کتاب سرائر مثل شیخ طوسی در نهایه، به منع مطلق قائل است، محقق در کتاب شرایع به دو نظریه تحریم و کراهت اشاره می کند و در نهایت کراهت را اشبه می داند ولی در کتاب مختصر قول به تحریم را انتخاب کرده است و شهید اول در کتاب دروس قول به تحریم مطلق را ترجیح داده ولی در غایة المراد و لمعه قول به کراهت را انتخاب می کند.

 

وی در بیان دیدگاه صاحب جواهر اظهار داشت: صاحب جواهر به روایت نهی پیامبر(ص) از القای سم در بلاد مشرکین پایبند است ولی معتقد است که اگر فتح متوقف بر القاء سم باشد القاء سم با رعایت «الاسهل فالاسهل» اشکال ندارد.

 

این استاد حوزه در جمع بندی مطالب خود گفت: روایت نهی پیامبر(ص) از القاء سم در بلاد مشرکین در شرایط عادی است همانطور که اگر در جنگ از مسلمان ها به عنوان سپر انسانی استفاده شود، می توان مسلمان ها را کشت و دیه آنها بر عهده بیت المال است. بنابر دیدگاه اکثر فقها؛ می توانیم از سلاح شیمیایی به هدف بازدارندگی استفاده کنیم ولی اگر در استفاده از سلاح های شیمیایی متهم به نقض عهد و پیمان شویم در دَوران بین نقض پیمان و شکست مسلمانان، باید بر پیمان پایبند باشیم و رعایت قرارداد و پیمان واجب است هر چند پایبندی به پیمان به شکست خودمان بیانجامد.

 

وی در پایان تاکید کرد: نقض پیمان عیب، عار و ننگ است و اگر بنا شود که جامعه اسلامی به نقض پیمان متهم شود، اسلام ضربه می خورد، و می گویند مسلمانان به پیمان هایشان پایبند نیستند.