سازوکارهای مهار قدرت سیاسی از منظر قرآن کریم (2)

بسمه تعالی

جلسه ای تحت عنوان سازوکار بیرونی قدرت سیاسی از دیدگاه قرآن در موسسه پژوهشی فرهنگی محراب فهیم با حضور اساتید محترم دکتر سید باقری و دکتر مفتح برگزار شد.

ابتدا دکتر سید باقری مباحث خود را تحت سازگاری بیرونی مهار قدرت سیاسی از دیدگاه قرآن کریم مطرح کرد. و اظهار داشت که از دیدگاه قرآن سازوکار مهار قدرت به دو حوزه سیاسی و حقوقی تقسیم می شود.

الف) سازوکار سیاسی مهار قدرت عبارت اند:

1-    مسئولیت پذیری: اولین راه حل سیاسی مهار قدرت مسئولیت پذیری همراه مسئولیت پذیری باشد قدرت سیاسی مهار می شود.

2-    نصیحت و نقد پذیری حاکمان: اگر حاکمان جامعه نصیحت پذیر و نقد پذیر باشند قدرت سیاسی مهار می شود.

3-    امر به معروف و نهی از منکر: سومین سازوکار سیاسی مهارقدرت از دیدگاه قرآن است در صورتی که تبدیل به قانون شود و وزارتی با عنوان امر به معروف و نهی از منکر تأسیس و ایجاد شود.

ب) سازوکار حقوقی مهارقدرت از دیدگاه قرآن عبارتند از:

1- حاکمیت قانون: در صورتیکه در جامعه قانون حاکم باشد، حاکمیت قانون باعث مهار قدرت سیاسی می شود.

2- تساوی در برابر قانون: اگر قانون بر تمام شهروندان به طور یکسان اعمال شود، قدرت سیاسی مهار می شود.

3- ملازمت و همراهی حق وتکلیف سومین شکل حقوقی مهار قدرت سیاسی است. اگر دارندگان قدرت عمومی خود را در قبال شهروندان و صاحبان داخلی قدرت و حاکمیت مکلف تلقی نمایند باعث مهار قدرت می شود.

نقد های دکتر هادی مفتح

بحث های اساسی در حوزه مباحث قدرت سیاسی داریم:

1- صفحات حاکم

2- شیوه زمامداری

3- مهار قدرت سیاسی

اشکال اساسی این است که چرا آقای سید باقری مباحث را منحصر به قرآن نموده، و باید در کنار قرآن سیره سیاسی نبوی و علوی نیز مطرح می شد.

بهتر بود به عنوان یک نظریه دینی عهد نامه مالک اشتر که بهترین الگوی سازوکار مهارقدرت سیاسی است نیز مطرح می شد.

اشکال دوم این است که مهار بیرونی قدرت منجر به دور یا تسلسل می شود ولی آقای سید باقری پاسخ نداده اند که چه کار کنیم تا دور و تسلسل لازم نیاید.

اشکال سوم به مسئولیت پذیری است که راه حل عملی ارائه داده نشده است، این مسئولیت پذیری چگونه اجرائی شود؟ تحقق عینی و بیرونی ندارد و به نظر بنده ناقص است.

اشکال چهارم این است که سازوکاری عملی برای امر به معروف و نهی از منکر ارائه نشده است که چگونه می تواند سازوکار مهار قدرت شود.