گزارش نشست علمی فقه و حکمرانی حزبی

دویست و شصت و پنجمین نشست علمی موسسه فهیم با موضوع فقه و حکمرانی حزبی و با سخنرانی استاد حجت الاسلام و المسلین دکتر داود فیرحی برگزار شد.

در ابتدای این نشست استاد دانشگاه تهران با اشاره به قوانین مربوط به احزاب در کشور ایران گفت: در کشور ما احزاب هستند ولی حکمرانی حزبی نیست و نتیجه آن فساد در احزاب است. الان حدود دویست حزب داریم که غالباً تبدیل به یک باشگاه یا هیئت شده اند.

وی  به تصویب دو قانون درباره احزاب در سال 1360 و 1395 اشاره کرد و تأکید کرد که قانون سال 95 مصوبه مجتمع تشخیص مصلحت نظام است و بر اساس مصلحت نظام تصویب و قانون شده است. و شورای نگهبان آن را تصویب نکرده است . در این قانون در تعریف کسب و مشارکت در قدرت و نقد و اصلاح حکومت تصریح شده است.

استاد فیرحی به کتاب در دست انتشار خود با عنوان فقه و حکمرانی حزبی اشاره کرد و گفت در این کتاب به سه موضوع پرداخته ام: اول موضوع شناسی حزب را به بررسی گذاشته ام  و تفاوت حزب صحیح و غیر صحیح را توضیح داده ام.  بحث دوم حکم شناسی فقهی حزب است و در بخش سوم به مسئله قانونگذاری در حوزه حزب و مشکلات آن پرداخته ام.

وی در بخش دیگری از سخنانش اشاره کرد که مرحوم شهید بهشتی از بحث سبقت در خیرات در جهت تبیین فقهی جایگاه احزاب استفاده کرده است.

ایشان سپس به استفاده از بحث سبق و رمایه در فهم جایگاه فقهی حوزه احزاب پرداخت و گفت: هم اکنون منطق بازی در سیاست و جنگ و احزاب جاری است و باید منطق بازی در احزاب رعایت شود. باید حداقل دو گروه برابر و با شرایط برابر باشند و داور بی طرف باشد و هر دو تیم نباید مال یک نفر باشد.

اگر وزارت کشور و شورای نگهبان عدالت را در مسابقات حزبی و انتخابات رعایت نکنند، خطرناک ترین خطا را انجام داده است.

وی افزود: شرایط تحقق نظام حزبی همان شرایط بازی است و باید اولا: معطوف به مکان خاص (مثل یک کشور) باشد، ثانیاً : باید رقابتی باشد، ثالثاً : باید با نظام انتخاباتی درست همراه باشد. رابعاً باید موازنه و تعادل بین احزاب برقرار باشد تا رقابت حزبی معنا پیدا کند و خامساً باید اطلاعات و جهل احزاب نسبت به آینده و شرایط رقابت برابر باشد. اگر یک حزب بر تأیید کاندیدای خود از یکسال قبل اطمینان دارد و او را معرفی می کند و گروه دیگر فقط چند روز قبل از انتخابات کاندیدای خود را می شناسند؛ در این صورت مقدمات حزب رعایت نمی شود.

استاد فیرحی در بخش پایانی سخنانش تأکید کرد: از مشکلات کشور ما آن است که قانون انتخابات به قانون احزاب گره نخورده است. و هنگام بررسی صلاحیت کاندیداها، شورای نگهبان اصول احزاب را غایب در نظر می گیرد.