موضوعی که برای بحث اعلام شده است مبانی کلامی فقه اجتماعی است. این موضوع بسیار گسترده‌ است، چون فقه اجتماعی قلمرو بسیار وسیع وگسترده‌ای در برابر فقه فردی دارد. در این قلمرو همه‌ی مسائل فقه اقتصادی، فقه سیاسی، فقه قضایی و فقه جزایی جای می­گیرد. از طرف دیگر مبانی کلامی هم بسیار وسیع وگسترده است و قهراً درباره‌ی مبانی کلامی فقه اجتماعی نمی­توان یک بحث کوتاه و در عین حال جامع ارائه کرد لذا به نظر ‌رسید به صورت موردی، یکی از این مفاهیم که تأثیر بیشتری در فقه اجتماعی دارد ارائه شود. این بررسی موردی را به مسئله‌ي عصمت اختصاص می‌دهیم. تأثیر مسئله‌ي عصمت در فقه ما به طور کلی و عمومی، بسیار بسیار مؤثر هست، تأثیر این مبنا، از این جهت است که بر اساس اعتقاد به عصمت، آنچه را که ائمه (ع) در بیان شریعت ارائه کرده‌اند، از خطا و سهو و نسیان مبرا است. چه این که به دلیل عصمت عمل و رفتار آن‌ها هم برای ما حجّیت پیدا می‌کند لذا برخوردمان با قول امام، برخورد با رأی مجتهد نیست که احتمال خطا درباره‌ي او وجود داشته باشد.

مطالعه

اجمالاً در دو سه دقیقه خلاصه آن بحث را اشاره کرده و در ادامه به تکمله بحث قبلی خواهم پرداخت. در آن جلسه در تعریف فقه فردی و فقه اجتماعی گفتیم که دو نگاه دربارة فقه فردی و فقه اجتماعی وجود دارد. گاهی اوقات فقه فردی به نحوه­ای از مسائل فقهی که موضوع آن تک تک مکلفین است اطلاق می­شود. در برابر فقه اجتماعی که مسائلی که موضوع آنها همه یا بخشی از جامعه هستند اطلاق می­شود. از این منظر حکم مجازات سارق چون وظیفه جامعه است به عنوان فقه اجتماعی شناخته می­شود. یا در مورد امر به معروف و نهی از منکر چون آن چه مکلف به آن است همه جامعه یا بخشی از جامعه هستند به آن فقه اجتماعی می­گویند در برابر فقه فردی و این تعریفی بود از فقه اجتماعی و فردی که براساس نحوة تفاوت مکلفین که مکلف فرد است یا مکلف جامعه است.

مطالعه

الحمدلله رب العالمین ، وصلی الله علی سیدنا محمدصلی الله و علیه وآله وسلم و آله طاهرین . رَبِّ اشْرَحْ لي‏ صَدْري، وَ يَسِّرْ لي‏ أَمْري‏ ، وَ احْلُلْ عُقْدَةً مِنْ لِساني‏، يَفْقَهُوا قَوْلي. امشب شب تولد موسی بن جعفر(علیه السلام)است . ما از دو جهت خوشحال هستیم یکی از جهت اینکه امشب شب تولد است و از جهت دیگر اینکه دوستان در اینجا جمع شده اند .

مطالعه

حجت الاسلام والمسلمین مهریزی: بسم الله الرحمن الرحیم. الحمدلله رب العالمین و صلی لله علی محمد و آله الطیبین الطاهرین. همانطور که اعلام شد عنوان بحث «جریان های فقه امامیه» است. الحمدلله امسال جلسات مؤسسه در زمینهی مکتب فقه امامیه، مکتب قم، مکتب نجف و بعضی مباحث دیگر برگزار شده است. فکر میکنم این بحث هم میتواند مرتبط باشد و شاید به یک شکلی مکمل بحث هایی باشد که دوستان داشتند و یا در آینده مطرح خواهند کرد. من قبل از اینکه خود بحث جریان های فقه امامیه را بگویم، مبحثی را بعنوان مقدمه یا کلیات بحث عرض میکنم که خود این مکتب،

مطالعه

بسم الله الرحمن الرحیم بحثي را كه من امشب در ادامه بحثهاي روش­شناسي هفته­هاي قبل قصد دارم ادامه بدهم، بحث فقه فردي و فقه اجتماعي است. حتما مي­دانيد كه اصل طرح مباحث روشي در حوزه فقه به اين نيت است، كه ما بتوانيم بر اساس نوع تعامل­هايي كه تاكنون فقها درباره مباحث استنباطي خودشان داشتند، بتوانيم به يك نوع جمع­بندي و يك نوع گزينش و در حقيقت به دست­آوردن راه بهتر در استنباط‌هاي فقهي برسيم.

مطالعه

بسم الله الرحمن الرحیم و الحمد لله رب العالمین و صلی لله علی محمد و آله الطیبین. موضوع بحث بنده دربارهی مکتب اجتهادی قم است. تعبیر من از عنوانی که برای این بحث انتخاب کردم، این بوده است که نگاهی به مکتب اجتهادی قم است. یعنی کاری که ما در این قسمت داریم عرضه میکنیم، به دلیل مسائلی که بعداً توضیح خواهم داد، همهی مسائل مکتب اجتهادی قم نیست.

مطالعه

عنوانی که برای بحث بنده مشخص کرده اند، مکتب فقهی آیت الله بروجردی است. عنوان مکتب فقهی یا مکتب، یکی از تعبیراتی است که تقریباً کاربرد آن زیاد شده است اما واقعیت این است که اصل معنای مکتب فقهی هنوز مشخص نیست و بصورت تسامحی بکار برده میشود. بنده مقدمهی بحث خود را از ترمیم معنای مکتب و معنای مکتب فقهی و چگونگی بوجود آمدن یک مکتب فقهی شروع میکنم. مکتب چیست و چه وقت در مورد یک موضوع میگویند مکتب درست شده است؟ در فقه، اصول یا سایر علوم، مکتب به چه معنا است؟ در شناسایی مکتب این چنین گفته شده است که «اگر جمع و گروهی از فقها در پاسخگویی به یک سری از سؤالات اساسی علمی، با همدیگر به جواب مشترک برسند، به آن مکتب میگویند.» اگر فقهی باشد، مکتب فقهی میشود و اگر اصولی باشد، مکتب اصولی میشود و اگر حدیثی باشد، مکتب حدیثی میشود. ملاک بوجود آمدن مکتب پاسخ مشترک است ، هرچند راه های آنها یک مقدار تفاوت داشته باشد، آنوقت بصورت طبیعی و بر اساس این نکته ای که عرض شد، دو ویژگی خصوصیت و لازمهی مکتب است:

مطالعه

بسم الله الرحمن الرحیم. الحمد لله رب العالمین و صلی لله علی محمد و آله الطیبین الطاهرین. عنوان بحث «دنیوی یا اخروی بودن علم فقه» است. این بحث تقریباً از قرن پنجم یا ششم هجری آغاز شده و تا جایی که بررسی کرده ام، اولین کسی که این بحث را مطرح میکند، غزالی در کتاب «احیاء علوم الدین» است. ایشان این دیدگاه را مطرح میکند که «فقه و احکام فقهی جنبهی دنیوی دارد و برای تأمین سعادت این دنیا است.»

مطالعه

بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین و صلی لله علی محمد و آله الطیبین الطاهرین . ایام شهادت صدیقه کبری، فاطمه زهرا (س) را به سوگ نشسته ایم که انشاءالله فردای قیامت دست ما از دامان پاک و مطهر ایشان و فرزندان شان کوتاه نباشد. عنوان بحث امشب «حضور حضرت فاطمه(س) در فقه اسلامی» است، منتها مشکلی که مؤسسه گاهی در بحث هایی مثل بحث بنده ایجاد میکند، این عنوان نظریه پردازی است. یک مقدار اگر قائل به تسامح باشیم و این بهرحال یک مفهوم کش داری باشد و انشاءالله این بحث بنده هم میتواند مقدمه ی مصیبت خوانی برادر عزیزمان در شب شهادت باشد، حالا شما تحت این عنوان، تلقی و قبول بفرمایید. اصل این عنوان میتواند یک عنوان جدیدی تلقی شود، ولو بحثی که بنده اینجا ارائه میکنم، در حد یک گزارش است. یک کاری است که چند سالی شروع شده است ولو عنوان نظریه پردازی نداشته باشد ولی شاید بخاطر امشب در این مجلس متناسب باشد و بهرحال بنده پیشاپیش عذر خود را عرض کرده باشم.

مطالعه

با عرض سلام خدمت دوستان ارجمند، امیدوار هستم که بحث کوتاهی داشته باشم و نامفید وقت دوستان را نگیرم. عنوان بحثی که به ذهن من آمده بود «امکانات و محدودیت های فقه مشروطه» است و به این دلیل این قسمت را انتخاب کردم چون مدت ها درگیر بحث های فقهی سیاسی بودم و به دهنم آمد که بعضی نکات را با دوستان به اشتراک بگذارم و نظر دوستان را هم جویا شوم که آیا این بحث ها، بحث های قابل توجهی است یا حداقل نتایج علمی دارد یا ندارد؟ وقتی از فقه مشروطه صحبت میکنیم،

مطالعه