این جلسه را که در ایام رحلت امام خمینی‌ره و نیمه خرداد یعنی آغاز انقلاب اسلامی ایران هست اختصاص به تحلیل اندیشه‌ها و آراء حضرت امام و نظریاتی که در عرصه تحلیل اندیشه‌های امام در این دوران صورت گرفته و مورد توجه جامعه اسلامی بوده قرار می‌دهیم. به عنوان مقدمه عرض می‌کنم شاید یکی از پدیده‌هایی که درباره ؟؟؟ امام قکابل انتظار بود این بود

مطالعه

سعی می کنم به اختصار در رابطه با چالش های اخلاقی دنیای معاصر مطالبی را عرض کنم. البته در این جلسه طرح مساله می کنم تا این که به نظریه پردازی پرداخته باشم .

مطالعه

در جلسه قبل پیرامون اینکه آیا روحانیت ذاتاً سیاسی است و یا سیاسی نیست این صحبت به میان آمد و گفته شد که روحانیت به خاطر سیگنال‌هایی که از نص به او می‌رسد ذاتاً سیاسی می‌باشد و کناره‌گیری او از سیاست به معنای از بین رفتن اوست. مطلب دیگری که ذکر شد عبارت بود از کارکردهای چندگانه روحانیت که ویژگی‌ هر یک نیز گفته شد.

مطالعه

مقدمه اخلاق و سياست از واژه هاي آشناست و در ميان جامعه از رابطه این دو بحث های زيادي شده، لذا طرح اين موضوع دشتواريهايي را به همراه دارد از جمله: 1- اين موضوع شناخته شده و نوعاً همگي در برابر آن موضع گيري دارند. خصوصاً که با مباني اعتقادي گره خورده است.

مطالعه

بحث روحانیت و قدرت از مسائل جدیدی است که بعد از ارتباط و ترابط روحانیت و سیاست در دوران جدید مطرح شده و به لحاظ معرفتی بحثی متاخر از دولت و روحانیت است. ما در ادوار تاریخی گذشته دوره ای را سراغ نداریم که به اندازه کنونی روحانیت خودش را این چنین در عرصه سیاست و تصدی گری امور درگیر کرده باشد .

مطالعه

بسم الله الرحمن الرحیم. ابراز خرسندی می‌کنم از این‌که مؤسسه فهیم در جهت تحقیق و بررسی این گونه بحث‌ها تلاش دارد. شاید ظاهر بحث این باشد که اینگونه بحث‌ها نبش قبر بحث‌های گذشتگان است ولی در واقع اینگونه نیست. در بحثی که در دانشگاه‌ کاشان و برخی نشریات کشور داشتم گفتم که یکی از آسیب‌های جدی پژوهش‌های دینی معاصر ما کهنه زدگی از یک سو و روز زدگی از سوی دیگر است. یعنی گاهی آن طرف تاریخ مانده‌ایم و گاهی این طرف.

مطالعه

بحث خودم را که تحت عنوان بررسی تطبیقی نظریه سیاسی محقق نائینی و صدر است در محورهای ذیل ارائه می‌دهم: تفاوت مبنایی این دو فقیه در فقه و استنباط احکام فقهی؛ استعاره‌ای که این دو متفکر در تحلیل مسائل سیاسی به آن تکیه کرده‌اند (فرض بر این است که نظام سیاسی به یک چیزی تشبیه شود)؛ تفاوت انسان شناسی فقهی این دو فقیه؛. شریعت و قلمرو زندگی در نگاه این دو عالم فقیه. نائینی به دو حوزه شریعت و رُخَص در زندگی قائل است که در حوزه رُخَص خود انسان می‌تواند تصمیم بگیرد ولی صدر قلمرو زندگی را به حوزه نص و منطقة الفراغ تقسیم می‌کند که در منطقة الفراغ هم باید به نص عمل کند و احکام شرعی را هم در آنجا استخراج کند. نظام سیاسی از نگاه این دو فقیه.

مطالعه

گفته شد حقوق مختلفی را می‌توان در نظر گرفت که در نظام اسلامی از دیدگاه قرآن و اهل بیت‌(ع) به عنوان حق مردم می‌تواند مطرح شود که یکی انتخاب حاکم بود و دیگری مشارکت در تصمیم سازی‌های حکومتی بود. بعد از این دو حقوق دیگری هم هست که مورد بحث و نقد قرار گرفته اند و در متون اسلامی، به عنوان یکی از آموزه‌های دینی در عرصه حقوق مردم می‌تواند مطرح شود.

مطالعه

بحثی که در جلسات گذشته مطرح شد, دین و حقوق انسان بود که مقدمات آن گذشت و اینک یک بحث نسبتاً تفسیری را در این زمینه تحت عنوان دلالت آیه « لا اکراه فی الدین قد تبیّن الرشد من الغی» که دلالت بر آزادی عقیده دارد، مطرح می‌کنیم. در دنیای امروز اولین بحث در حقوق انسانها، بحث آزادی عقیده است گر چه برخی فلاسفه، آزادی فکر و اندیشیدن را در مرتبه قبلی تر مطرح می‌کنند ولی در عرصه حقوق چیزی باید طرح کرد که بشود با اهرم‌های عادی به آن رسید و قانون برایش وضع کرد یا برای نقض آن مجازات تعیین کرد. آزادی اندیشه را می‌توان در عرصه اخلاق و یا فقه طرح کرد مثلاً تفکر در ذات خداوند و... را منع کرد و آن هم در عرصه‌های خاص ولی صرف اینکه کسی در کشوری زندگی کند و ملزم شود که دربارة چیزی فکر کند یا نکند یک مسأله حقوقی نیست و در عرصه حقوق انسان مطرح نمی‌شود. حتی صرف اعتقاد قلبی هم قابل پی‌گیری نیست و به لحاظ حقوقی چون قابل اثبات نیست قابل پی‌گیری هم نمی‌باشد، لذا اصل فکر کردن و اندیشیدن و اعتقاد به اندیشه‌ای که دارد، نمی‌تواند از موضوعاتی باشد که بتوان با آن برخورد حقوقی کرد. پس اولین آزادی، آزادی ابراز عقیده است. این مرحله، کمی مورد اختلاف است که آیا آزادی عقیده دینی داریم یا نه ؟که از موضوعات اختلاف بر انگیز میان اندیشه دینی شیعی و اسلامی و اعلامیه حقوق بشر می‌باشد. آنها می‌گویند ما آزادی عقیده دینی نداریم چون یک مسلمان نمی‌تواند از دین خودش بر گردد و یا هر دینی را برای خودش انتخاب کند. این بحث‌ها گسترده است ولی در این جلسه به این مسأله می‌پردازیم که آیا آیه شریفه لا اکراه فی الدین که در مورد آزادی عقیده آورده شده است چه بحث‌هایی پیرامون آن صورت گرفته است؟

مطالعه

در فوریه 1997 نیوزویک گزارشی از شبیه‌سازی گوسفندی به نام دالی منتشر کردند که یک شوک بزرگ در غرب را در پی داشت به گونه‌ای که رئیس جمهور وقت به شورای اخلاق زیست محیطی نامه‌ای مبنی بر پیامدهای احتمالی این کار و کاربست آن و بر انسان خواستار شد. پاپ‌ژان پل دوم، این کار را محکومت و کاربست آن را بر انسان محکوم کرد، کشورهای غربی، مجمع عمومی سازمان ملل و... شبیه سازی انسان را ممنوع اعلام کردند. البته کشورهای اسلامی به نمایندگی کشورهای اسلامی، مجمع فقه اسلامی و علمای اهل سنت این عمل را محکومت و از مخاطرات آن بر حذر دارند. در میان عالمان شیعه نیز بازتابهای متفاوتی بودیم. علامه فضل الله خواستار دقت بیشتری در صدور حکم شد ولی مرحوم شمس الدین محکوم کرد. ملک فهد در همان سال پیامی به زائران مبنی بر تلاش زائران در منع این کار داد.

مطالعه