نخستین نشست از سلسلهنشستهای «آرامشبخشی عاشورا» که به همت کانون توحید برگزار میشود، شب گذشته ۲۰ مردادماه، همزمان با شب سوم ماه محرم با سخنرانی حجتالاسلام قاضیزاده، رئیس مؤسسه فهیم و استاد حوزه علمیه، با موضوع «تقابل شفافیت و اتهامزنی در حادثه عاشورا» برگزار شد. در ادامه متن سخنرانی این نشست از نظر میگذرد.
به گزارش ایکنا، حجتالاسلام والمسلمین کاظم قاضیزاده، رئیس مؤسسه فهیم و استاد حوزه علمیه، شامگاه دوشنبه، ۱۳ اردیبهشت، در نشست علمی«امام علی(ع) و ستیز با تبعیض پنهان» که از سوی مؤسسه فهیم برگزار شد، گفت: یکی از بارزترین جلوه امام علی(ع) عدل است و به خاطر همین عدالتش در محراب به شهادت رسید.
كاظم قاضي زاده در اين روزها مطالب زيادي از ديدار دو رهبر عالي ديني در نجف نوشته اند و هر يك به نوعي بر اهميت و اميد اثرگذاري اين ديدار در مسير همگرايي و همدلي پيروان اديان و نفي خشونت توجه كرده اند . بواقع مي توان گفت صرفا انتشار عكس مودبانه و مهربانانه دو رهبر در قاب ساده اتاقي بي آلايش ، كه آيه الله سيستاني تقريبا همه مهمانان را در همين اتاق پذيرا مي شوند ، خود مي تواند نمادي بر اين همگرايي و نفي خشونت شود و از چندين همايش و بيانيه مشترك و توافق كاغذي و .... موثر تر مي نمايد .
سلام عرض میکنم خدمت همه سروران و بزرگوارانی که در این جلسه حضور دارند و کسانی که از شبکههای مجازی این بحث را میبینند. همانطور که اعلام شده است، موضوع بحث ما درباره «بررسی تفسیری و فقهی جرم محاربه و افساد فیالارض» است. شاید یکی از دلایل توجه به این موضوع، مسائلی است که این روزها در سطح جامعه ما روی داده و برخی غیرکارشناسانه به موضوع مجازاتهای معترضان پرداختهاند و همین زمینه دقت و تأمل بیشتر را در این عناوینی که در قرآن کریم -و بهتبع آن- در فقه مطرح است، برای ما فراهم کرده است.
استاد کاظم قاضی زاده
حجتالاسلام والمسلمین کاظم قاضیزاده، استاد سطح عالی و خارج حوزه علمیه شامگاه شنبه، ۲۴ آذرماه، در نشست علمی «حوزه مستقل و عقلانی، نه سکولار، نه افراطی» که در مؤسسه فهیم قم برگزار شد با بیان اینکه گاهی سکولار به معنای جدایی دین از نهاد حکومت است، گفت: سکولار لزوماً به معنای ضدیت با دین نیست و اتفاقاً کسانی معتقد به سکولاریسم هستند، ولی در زندگی فردی انسانهای بسیار متعبد، مؤمن و معتقدند.
به گزارش خبرنگار موسسه فرهنگی فهیم دویست و هشتادو یکمین جلسه از سلسله جلسات نظریه پردازی موسسه فرهنگی , پژوهشی فهیم پیرامون«شرایط قضاوت در اتهامات سیاسی و مطبوعاتی» با نظریه پردازی استاد کاظم قاضی زاده و با حضور جمع کثیری از اندیشوران, فضلا, طلاب و دانشجویان, شامگاه شنبه دوم دی ماه 96 در محل موسسه برگزار گردید.
استاد کاظم قاضی زاده
کتاب القضاء
قاعده "معروف" در ماه مبارک رمضان، استاد کاظم قاضی زاده
دیشب در موسسه فهیم اولین جلسه تفسیر موضوعی قرآن با عنوان مشروعیت دولت در قرآن کریم برگزار گردید در این جلسه استاد قاضی زاده به مباحث مقدماتی پرداخت و گفت علم تفسیر نسبت به علوم دیگر در اسلام تقدم دارد. به علت نیازم مسلمانان به فهم متن قرآن که موجب ایجاد مدارس مختلف در میان صحابه شد.
به گزارش روابط عمومی موسسه فهیم، دویست و سی و چهارمین جلسه نظریه پردازی موسسه فهیم شب گذشته ـ شنبه 29 فروردین ماه ـ با موضوع "علل گرایش به مردم سالاری در نظریه های معاصر شیعه و مبانی آن" با سخنرانی «حجت الاسلام و المسلمین دکتر کاظم قاضی زاده» مسئول مؤسسه علمی پژوهشی فهیم و با حضور اساتید، طلاب، دانشجویان و پژوهشگران در محل موسسه فهیم قم برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی موسسه فهیم، دویست و سی و دومین جلسه نظریه پردازی موسسه فهیم شب گذشته ـ شنبه 16 اسفندماه ـ با موضوع "جایگاه مصلحت در دین اسلام" با نظریه پردازی «حجت الاسلام و المسلمین احمد عابدینی» و نقد «حجت الاسلام و المسلمین کاظم قاضی زاده» و با حضور اساتید، طلاب، دانشجویان و پژوهشگران در محل موسسه فهیم قم برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی موسسه فهیم، دویست و بیست و هشتمین جلسه نظریه پردازی موسسه فهیم شب گذشته ـ شنبه 18 بهمن ماه ـ با موضوع "جایگاه حقوق مردم در فقه سیاسی معاصر شیعه" با سخنرانی «حجت الاسلام و المسلمین دکتر کاظم قاضی زاده» و با حضور اساتید، طلاب، دانشجویان و پژوهشگران در محل موسسه فهیم قم برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی موسسه فهیم، دویست و بیستمین جلسه نظریه پردازی موسسه فهیم شب گذشته ـ شنبه 24 آبان ماه ـ با موضوع "مناظره علمی تفسیر قرآن به قرآن در نگاه موافقان و مخالفان" با سخنرانی «استاد قاضی زاده، ایازی» به عنوان موافقان تفسیر قرآن به قرآن و «استاد میلانی» به عنوان مخالف تفسیر قرآن به قرآن و با حضور اساتید، طلاب، دانشجویان و پژوهشگران در محل موسسه فهیم قم برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی موسسه فهیم، دویست و یازدهمین جلسه نظریه پردازی موسسه فهیم شب گذشته ـ شنبه 20 اردیبهشت ـ با موضوع "اقتضاءات حق الناس بودن رأی مردم"، با سخنرانی «حجت الاسلام و المسلمین کاظم قاضی زاده» و با حضور اساتید، طلاب، دانشجویان و پژوهشگران در محل موسسه فهیم قم برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی موسسه فهیم، یکصد وهشتاد و پنجمین جلسه نظریه پردازی موسسه فهیم شب گذشته ـ شنبه 4 خرداد ماه ـ با موضوع "بررسی گستره عدالت علوی" با سخنرانی «حجت الاسلام و المسلمین دکتر کاظم قاضی زاده» و با حضور اساتید، طلاب، دانشجویان و پژوهشگران در محل موسسه فهیم قم برگزار شد.
بسم الله الرحمن الرحیم. یکی از بحثهایی که در این دوران مطرح شده، بحث «نفی خشونت از منظر قرآن و سنت» است. زمینههایی پیش آمده است این بحث مورد توجهی همهی کسانی باشد که علاقهمند به اسلام هستند یا نسبت به آن نگاه مثبت یا منفی دارند، لذا به این بحث پرداخته و این بحث را یک بحث جدی در عرصهی زندگی خود در نظر گرفتهاند.
مقدمتاً عرض میکنم که یک دوره دربارهی حق و تکلیف با عنوان «بحثهای جدید در بعد حکومت اسلامی» بحث میشد که محور آن بحثها این بود که: اصولاً ما چیزی به عنوان حق در حکومت داریم یا نه؟ آنچه هست، تحت عنوان تکلیف است. مردم و حاکم، هر دو مکلف به اموری هستند و در حوزهی حکومت و ارتباطات مردم نباید از حق صحبت کرد
می دانیم که مکلف، در حوزه فقه شخصی وقتی با علم و یا دلیل معتبر مواجه می شود لازم است که بر اساس علم و یقین و یا گمان معتبر شخص خودش عمل کند. آیا در حوزه حکومتی نیز این گونه است؟ یعنی حاکم اسلامی در تصمیم گیری های کلان و عمومی که به حوزه حکومت و عرصه اجتماع مربوط است باید بر اساس یقین و اطمینان و یا گمان معتبر که برای شخص ایشان حاصل می شود عمل کند و یا ضوابط و قواعد دیگری در این عرصه وجود دارد؟ برای روشن تر شدن بحث مثال هایی را ذکر می کنم:
تفسیر موضوعی به سه نوع تفسیر موضوعی با هدف مشترک (و نه با موضوع مشترک)،شامل تفسیر موضوعی سوره های قرآنی، تفسیر واژگان و مصطلحات قرآنی و تفسیر نظریه پردازانه قابل تقسیم است .از سوی دیگر تفسیر موضوعی را به چهار نوع تفسیر (استنطاقی، استخراجی، استطرادی و استشهادی) تقسیم کردیم. در ادامه به اشتراکات و امتیازات تفسیر موضوعی و تفسیر ترتیبی پرداخته می شود.
در باره انواع و اشکال تفسیر موضوعی وحدت نظری وجود ندارد و بعضی از نویسندگان مباحث تفسیر موضوعی با اصطلاحات ویژه خود به طرح مباحثی مختلف در این زمینه پرداختهاند. بعضی نیز اصولاً برای تفسیر موضوعی یک نوع بیشتر ياد نکرده ولی برخی دیگر انواع مختلفی از تفسیر ترتیبی را یاد آور شده اند. البته بعضی از این دیدگاه ها متأثر از نوع نگرش مفسر به تعریف تفسیر موضوعی میباشد.
مقدمه قرآن کریم تنها کتابی است که از جهت لفظ و محتوا به خالق انسان و جهان انتساب دارد و پیامبر اکرم (ص) آنچه را از طریق وحی و به واسطه ملک مقرب پروردگار جبریل امین (روح الامین) گرفته است برای مردم خوانده و مردم نیز در طول قرون و اعصار این وحی معصوم(ع) را دست به دست به ودیعت گذاردهاند.
محتوای بحث کامل است و فقط احتیاج به کامل کردن ارجاعات دارد رضائی ماه مبارک رجب و اعیاد آن را تبریک عرض میکنم و از خداوند متعال بهرهوری بیشتری از این ایام را مسئلت دارم. به مناسبت تولد حضرت علی(ع) یک بحث تحلیلی درباره دیدگاه حضرت پیرامون هدف وسیله را توجیه میکند ارائه میدهیم. اهمیت این بحث در این است که مورد نیاز جامعه فعلی ما میباشد. قبل از ورود به این بحث، ذکر مقدمهای لازم و ضروری است
بحث امروز که به عنوان نظریه پردازی انتخاب شد یکی از بحثهای جدی است که در هنگام انتخاب از جهت نظری مورد توجه قرار میگیرد که به خاطر دیدگاههای متفاوتی است که پیرامون رأی مردم در حکومت اسلامی قرار دارد.
گفته شد حقوق مختلفی را میتوان در نظر گرفت که در نظام اسلامی از دیدگاه قرآن و اهل بیت(ع) به عنوان حق مردم میتواند مطرح شود که یکی انتخاب حاکم بود و دیگری مشارکت در تصمیم سازیهای حکومتی بود. بعد از این دو حقوق دیگری هم هست که مورد بحث و نقد قرار گرفته اند و در متون اسلامی، به عنوان یکی از آموزههای دینی در عرصه حقوق مردم میتواند مطرح شود.
بحثی که در جلسات گذشته مطرح شد, دین و حقوق انسان بود که مقدمات آن گذشت و اینک یک بحث نسبتاً تفسیری را در این زمینه تحت عنوان دلالت آیه « لا اکراه فی الدین قد تبیّن الرشد من الغی» که دلالت بر آزادی عقیده دارد، مطرح میکنیم. در دنیای امروز اولین بحث در حقوق انسانها، بحث آزادی عقیده است گر چه برخی فلاسفه، آزادی فکر و اندیشیدن را در مرتبه قبلی تر مطرح میکنند ولی در عرصه حقوق چیزی باید طرح کرد که بشود با اهرمهای عادی به آن رسید و قانون برایش وضع کرد یا برای نقض آن مجازات تعیین کرد. آزادی اندیشه را میتوان در عرصه اخلاق و یا فقه طرح کرد مثلاً تفکر در ذات خداوند و... را منع کرد و آن هم در عرصههای خاص ولی صرف اینکه کسی در کشوری زندگی کند و ملزم شود که دربارة چیزی فکر کند یا نکند یک مسأله حقوقی نیست و در عرصه حقوق انسان مطرح نمیشود. حتی صرف اعتقاد قلبی هم قابل پیگیری نیست و به لحاظ حقوقی چون قابل اثبات نیست قابل پیگیری هم نمیباشد، لذا اصل فکر کردن و اندیشیدن و اعتقاد به اندیشهای که دارد، نمیتواند از موضوعاتی باشد که بتوان با آن برخورد حقوقی کرد. پس اولین آزادی، آزادی ابراز عقیده است. این مرحله، کمی مورد اختلاف است که آیا آزادی عقیده دینی داریم یا نه ؟که از موضوعات اختلاف بر انگیز میان اندیشه دینی شیعی و اسلامی و اعلامیه حقوق بشر میباشد. آنها میگویند ما آزادی عقیده دینی نداریم چون یک مسلمان نمیتواند از دین خودش بر گردد و یا هر دینی را برای خودش انتخاب کند. این بحثها گسترده است ولی در این جلسه به این مسأله میپردازیم که آیا آیه شریفه لا اکراه فی الدین که در مورد آزادی عقیده آورده شده است چه بحثهایی پیرامون آن صورت گرفته است؟
بحثی را که در این جلسه و سلسله نشستهای آتی بیان خواهیم کرد عبارت است از دین و حقوق انسان. این موضوع با سه رویکرد کلامی، قرآنی و فقهی در اندیشه اسلامی مطرح شده است. سؤالاتی که در این جا مطرح است این است که آیا دین برای انسان حقوقی را به رسمیت میشناسد یا نه؟ به تعبیری دیگر آیا انسانی که در اندیشه دینی تصویر شده است، انسانی است محقق یا نه؟ و اگر حقوقی در نظر گرفته شده است این حقوق در چه عرصههایی میباشد؟ برای پرداختن به ابعاد این مقوله، تبیین مفهومی واژه حق شایسته و ضروری است تا مشخص شود که حق با چه مفهوم و معنایی از معانیاش، مورد نظر میباشد
مشکلی که داریم این است که خیلی اوقات ساده انگاری میکنیم خیال میکنیم مطالب به سادگی بیان شده و همین است که گفته شده است و مطلب دیگری باقی نمانده است لذا با نگاهی تاریخی وقتی منازعه میان برخی علماء را میبینیم در مییابیم که نزاع میان اصولیون و اخباریون و تکفیرها و یا نسبت دادن عدم درک و فهم به طرف مقابل ناشی از همین هاست.
بحث روایات به طور عموم و روایات تفسیری به طور خاص بسیار مورد توجه مستشرقین در دوران جدید قرار گرفته است. آنها با نقدهای مختلف ادبی و متنی به دنبال این هستند که متون روایی ما را مورد تحلیل قرار داده و از این رهگذر به این نتیجه برسند که آنچه به عنوان متون مقدس در دیدگاه مسلمین تلقی میشود قابل اعتماد نیست. حتی جدیداً یکی دو نفر از مستشرقین معروف که آخرین آنها ریپین میباشد به دنبال این هستند که حتی قرآن را به عنوان متن ساخته شده قرن 2 و 3 هجری قرار بدهند و بگویند قرآن، ادبیات قرن اول و معاصر پیامبر نیست. این تلاش ها باعث میشود که نقطه عزیمتی شود تا چه از منظر فقهی و چه قرآن و چه حدیث، یک بازنگریهای دقیقی به متون صورت گیرد تا حد وثاقت و اعتنای لازم به هر متنی تامل شود تا شیوههای بهرهمندی خود را از این متون روایی مشخص کنیم چرا که برخی از متون روایی ما به لحاظ سندی ابهاماتی دارند ولی تعیین این حد ابهام و مقدار استفاده از آنها و نحوه بهرهمندی از متون گذشته، نیازمند پژوهشهایی جدی در این تراث روایی است که هم از منظر رجالی و هم محتوایی در این عرصه باید صورت گیرد.
چند جلسه پیرامون ارتداد تا کنون صحبت شده است. اشکالهایی نیز از یک نویسنده بر موضوع ارتداد مطرح شد که امروز اشکال سوم و پاسخ آن را بیان میکنیم. ایشان گفته فرض کنید پذیرفتیم برخی مجازاتهای مربوط به زمان نزول و یا حکم حکومتی بوده ولی برخی از این مجازاتها با آن زمان هم جور در نمیآید مثلاً حد محاربه، سرقت و... حتی در آن زمان یک مجازات وحشیانه است و چگونه اسلام این مجازاتها را حتی برای آن زمان تجویز میکند؟